ആയിരത്തി തൊള്ളായിരത്തി നാൽപതു നവംബർ16, പോളണ്ടിന്റെ ഇന്നത്തെ തലസ്ഥാനമായ വാർസൊ യിലെ ജൂത സമൂഹത്തിനു ഒരു കറുത്ത ദിനമായിരുന്നു.
![](https://g0082a.n3cdn1.secureserver.net/wp-content/uploads/2022/08/4f42b5ee-9eb7-4ec8-b2d1-c2ad73b566c9-40805-0000247541020586_file.jpg)
നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏതാണ്ട് മുപ്പതു ശതമാനത്തോളം വരുന്ന മൂന്ന് ലക്ഷത്തി അറുപതിനായിരത്തോളം ജൂത വംശജരെ നാസി പട്ടാളം നഗരത്തിന്റെ വെറും രണ്ടര ശതമാനം വിസ്തൃതി മാത്രമുള്ള മതിൽ കെട്ടിനുള്ളിലേക്കു അടക്കപ്പെട്ട ദിനമാണ് ഇന്ന്.
![](https://g0082a.n3cdn1.secureserver.net/wp-content/uploads/2021/11/img_4918-1-768x1024.jpg)
വാർസോയിലെ ജൂതന്മാരുടെ ഗെറ്റോ ഷിൻലേഴ്സ് ലിസ്റ്റ് പോലുള്ള പല പ്രമുഖ ചിത്രങ്ങളിലും എടുത്തു കാട്ടുന്നുണ്ട്.
ഒരു മുറിയിൽ ശരാശരി 9.2 ആളുകൾ തിങ്ങി നിറഞ്ഞ , ഭക്ഷണം റേഷനായി നൽകിയ, യാതനകൾ നിറഞ്ഞ , ഗെറ്റോ ജീവിതം അവരിൽ പലരെയും രോഗികളാക്കി മാറ്റി. ഇവരിൽ ഒട്ടുമുക്കാൽ ആളുകളും പിന്നീട് നാസി കോൺസെൻട്രേഷൻ ക്യാമ്പുകളിൽ ഗ്യാസ് ചേംബറിനുള്ളിൽ പിടഞ്ഞു മരിച്ചു
“Those who cannot remember the past are condemned to repeat it” – George Santayana
പോളണ്ടിലെ വാർസോ നഗരത്തിൽ ഇന്നും രണ്ടാം ലോകമഹാ യുദ്ധത്തിന്റെ നടുക്കുന്ന ഓർമ്മകളുമായി ഈ ഗേറ്റോയുടെ ഭാഗങ്ങൾ നമുക്ക് കാണുവാൻ സാധിക്കും.